Oorlog met Engeland: Tocht naar Chatham (2024)

In 1667 spanden de Engelsen een ketting over de Medway om de Nederlandse vloot van Michiel de Ruyter tegen te houden. De vloot brak echter door de ketting heen en bracht de Engelse vloot ernstige schade toe. Het was op 19 juni 1667 dat de tocht naar Chatham aanving.

Wegens conflicten tussen de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden en Engeland bij de koloniën in Amerika brak in 1665 de Tweede Engels-Nederlandse oorlog uit. Deze oorlog speelde zich geheel op zee af en ging voornamelijk om het beschermen van eigen koopvaardijschepen en het veroveren van vijandelijke handelsvloten. Engeland en met name Londen, werden echter verzwakt door een uitbraak van de pest en een grote brand in Londen in 1666. Toch had de Engelse vloot in de beginfase van de oorlog de overhand en boekte het zelfs een overwinning bij Lowestoft in 1665. De Engelse koning Karel II had echter acute geldproblemen en moest zijn vloot verkleinen.

Michiel de Ruyter

Het militaire bestuur van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden maakte gebruik van het Engelse moment van zwakte. Een vloot onder leiding van admiraal Michiel de Ruyter vertrok op 4 juni 1667 van de Nederlandse kust en bereikte na twee dagen de monding van rivier de Theems. De Ruyter zelf was echter ziek geworden nadat hij brandend lontpluis in had geademd. Hij hield toezicht over de militaire actie, maar kon zelf niet de leiding nemen. Zijn kapiteins voerden daarom, mede onder toezicht van commissaris Cornelis de Witt, de vloot aan. De zeemacht van De Ruyter telde ongeveer zestig schepen, was zwaar bewapend met kanonnen en droeg bovendien het pas gevormde Korps Mariniers met zich mee. De Nederlandse vloot was daarmee de eerste ter wereld met troepen die speciaal getraind waren op amfibische aanvallen.

Het beste van IsGeschiedenis in je inbox? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief! Helemaal niks missen? Volg ons op Facebook!

De Ketting

De Nederlandse vloot splitste zich op. Een gedeelte voer de Theems op, de andere helft voer naar de Medway, een Engelse rivier waar de Engelse vloot deels voor anker lag. De aanval op de Theems was slechts een afleidingsmanoeuvre. De vloot van Michiel de Ruyter bestookte Fort Sheerness, een Engelse militaire vestiging bij de monding van de Medway. Daarnaast zette de vloot 800 mariniers af die het fort innamen. De Engelsen realiseerden zich dat de Nederlandse vloot de basis Chatham wilde aanvallen. Ze probeerden de doorgang onmogelijk te maken en spanden een ketting boven het water om de schepen tegen te houden. Verder zonken ze een aantal schepen in de vaargeul en stelden ze kanonnen op langs de kust. De Nederlandse vloot was echter niet te stoppen. De Nederlandse schepen versloegen die van de Engelsen, maakten de vaargeul vrij en voeren probleemloos door de ketting heen.

Chatham geplunderd

De weg was nu vrij om de basis Chatham in te nemen. Daar richtten de Nederlandse schepen grote verwoesting aan. Een groot deel van de Engelse vloot werd in brand gestoken en ook dok- en scheepswerken werden vernietigd. De Ruyter nam echter geen genoegen met deze verwoesting. Hij liet het Engelse slagschip de HMS Royal Charles enteren en meeslepen naar Nederland. Een maand later gaven de Engelsen de moed op. Op 31 juli 1667 ondertekenden de Engelsen de Vrede van Breda, in het voordeel van de Republiek. Deze vrede was slechts van korte duur en na vijf jaar brak de oorlog weer uit.

Afbeelding

• Public doman via Wikimedia Commons

Leestip: